Aula 14: Xoán Montes. Negra sombra.

 Cando penso que te fuches

negra sombra que me asombras,

ó pe dos meus cabezales

tornas facéndome mofa. 

Cando maxino que es ida

no mesmo sol te me amostras

i eres a estrela que brila

i eres o vento que zoa. 

Si cantan, es ti que cantas

si choran, es ti que choras

i es o marmurio do río

i es a noite, i es a aurora.

 En todo estás e ti es todo

pra min i en min mesma moras,

nin me abandonarás nunca,

sombra que sempre me asombras.

Con estes intensos versos de Rosalía de Castro (1837-1885) compostos dende a profundidade da alma, Xoán Montes (1840-1889) inspirouse para crear a súa fráxil pero fermosísima melodía da peza Negra sombra composta en 1892 para o Certame Literario, Científico e Musical de Pontevedra. O impacto causado pola maxestosa combinación de notas e conxugacións dunha melodía tan simple, tan sinxela pero tan sublime á vez, fíxolle proclamarse gañador do accésit no concurso nomeado.

Esta peza, escollida e gravada polos dous grandes profesores do noso conservatorio José Luis Vázquez Lorenzo (clarinete) e Iria Hevia Gómez (piano), amosa unha mestura de sons máxica que fusiona o timbre do clarinete co rexistro grave do piano, logrando unha fusión practicamente espiritual enxalzando a sombra, valga a redundancia, de Rosalía de Castro (“eres a estrela que brila -clarinete- eres o vento que zoa -piano-”).

Negra sombra de Xoán Montes, é recoñecida internacionalmente como unha das pezas mais famosas e fermosas do patrimonio musical galego, e a historia que a envolve fala indirectamente dunha homenaxe sen palabras ao seu amigo Alejandro Berea. Para a súa elaboración, Montes baseou o seu tema principal dun alalá tradicional galego proveniente de O Incio (Lugo), recollido no Cancioneiro Musical de Galicia de Casto Sampedro.